Położony wśród wapiennych wzgórz Kraków to miejsce, w którym można śmiało rozpocząć opowieść o dzikiej Małopolsce. W samym mieście znajduje się kilka jaskiń, w tym słynna Smocza Jama, w zasięgu 20-minutowego spaceru od Wawelu, na terenie Skałek Twardowskiego można podziwiać krystalicznie czystą wodę w przypominającym wybrzeże Chorwacji, położonym w dawnym kamieniołomie zalewie Zakrzówek, a usytuowany w obrębie miasta Las Wolski daje skutecznie zapomnieć o zgiełku krakowskich ulic.

Kolejną okazję do kontaktu z przyrodą zapewniają kameralne Dolinki Krakowskie. Urokliwe, zalesione doliny położone tuż pod miastem przyciągają amatorów wędrówek i kolarstwa, a ich najeżone skałami zbocza stwarzają znakomite warunki do uprawiania wspinaczki. Niedaleko zlokalizowany jest najmniejszy w Polsce Ojcowski Park Narodowy, chroniący unikalny ekosystem doliny Prądnika. Cały teren Jury Krakowsko-Częstochowskiej to blisko 1500 odkrytych jaskiń i 17 zamieszkujących je gatunków nietoperzy. W pogodne, letnie wieczory można podziwiać, jak fruwają nad lasami i łąkami w poszukiwaniu pożywienia. Najpopularniejsze małopolskie jaskinie na terenie Jury to górująca nad Ojcowem Grota Łokietka znana z legendy o ukrywającym się tam, przyszłym władcy Polski, najdłuższa udostępniana do zwiedzania w Polsce Jaskinia Wierzchowska Górna, a także Jaskinia Nietoperzowa z licznymi znalezionymi w niej kośćmi prehistorycznych zwierząt. Zupełnie inne w charakterze, ale także liczne (prawie 900) są jaskinie w Tatrach, w tym dostępne dla turystów Jaskinia Mroźna i Mylna.

Na płaskich terenach na wschód od Krakowa rozciąga się Puszcza Niepołomicka z rozległą siecią leśnych dróg i niedostępnym dla odwiedzających Ośrodkiem Hodowli Żubrów. Dalej na południe teren powoli podnosi się, a malownicze tereny Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego i Ciężkowicko-Rożnowskiego Parku Krajobrazowego przechodzą w góry. Pokaźne, leśne tereny wokół Mogielicy, w Gorczańskim Parku Narodowym i jednym z największych w Polsce Popradzkim Parku Krajobrazowym chronią fragmenty karpackiej buczyny i cenne gatunki zwierząt, w tym charakterystyczną, cętkowaną żółtymi plamkami salamandrę plamistą – symbol Gorców.

Zlokalizowany w monumentalnym, granicznym odcinku przełomu Dunajca Pieniński Park Narodowy jest piękny o każdej porze roku, ale jego mieszane lasy są szczególnie warte odwiedzenia jesienią, kiedy opadające liście skrzą się niezliczoną ilością barw. Prawdziwymi perłami w przyrodniczej koronie Małopolski są jednak Tatrzański Park Narodowy i Babiogórski Park Narodowy – dwa rezerwaty biosfery z prestiżowej listy UNESCO chroniącej najcenniejsze przyrodniczo miejsca na ziemi. Wysokogórskie tereny Małopolski stanowią ostoję dużych zwierząt drapieżnych: niedźwiedzi, wilka, rysia i żbika, a tatrzańską faunę i florę symbolizują systematycznie rosnąca populacja kozic – wysuniętego najdalej na północ podgatunku tego ssaka oraz jedyne naturalne stanowiska szarotki alpejskiej w naszym regionie Europy.

55% powierzchni Małopolski objętej ochroną przyrodniczą skupia ponad połowę wszystkich gatunków roślin i zwierząt występujących w Polsce. Ogromny rozwój turystyki w ostatnich latach sprawił, że w niektórych z miejsc, szczególnie w wysokim sezonie turystycznym, zrobiło się tłoczno. Liczne szczyty i doliny górskie pozostają jednocześnie względnie puste i spokojne, oferując odwiedzającym bezpośrednią, intymną możliwość doświadczania dzikiej przyrody. Warto unikać największych skupisk ludzkich i wybierać na wyprawy mniej popularne okresy w roku, szanując wspólne dobro, jakim jest dla nas wszystkich natura. Na terenie województwa małopolskiego znajduje się wiele zupełnie nieznanych pasm górskich, takich jak Beskid Mały czy Beskid Niski (w tym fragment Magurskiego Parku Narodowego), co rusz odkrywane są też nowe atrakcje przyrodnicze, takie jak niedawno powstałe bobrowisko w Starym Sączu.

Kontakt z dziką naturą daje nie tylko możliwość wyciszenia i odpoczynku od naszej przeładowanej bodźcami codzienności, ale też przełamania egoistycznych przyzwyczajeń związanych z stawianiem człowieka w centrum świata. W lesie to dzikie zwierzęta są naszymi gospodarzami, o czym warto pamiętać nie tylko przy rzadkich (ale zdarzających się!) spotkaniach z niedźwiedziami. Korzystanie wyłącznie z wyznaczonych szlaków, niedokarmianie zwierząt, niezrywanie dziko rosnących roślin, a w razie konieczności – pokorne wycofanie się to elementarny leśny savoir-vivre.

Informacje o trasach pieszych, rowerowych i konnych, parkingach, noclegach i miejscach biwakowych, a także o podstawowych zasadach odpowiedzialnej turystyki gromadzi m.in. poświęcona polskim lasom strona Czaswlas.pl czy integrujący fanów górskich wędrówek portal Góry dla Ciebie.